คุกกี้ที่มีความจำเป็น (Strictly Necessary Cookies) |
เปิดใช้งานตลอด |
คุกกี้เพื่อการวิเคราะห์และประเมินผลการใช้งาน (Performance Cookies) |
|
ปีพุทธศักราช ๒๕๖๒ ศูนย์ศิลปะและการช่างไทย สำนักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร ได้รับจัดสรรงบประมาณโครงการศึกษารวบรวมข้อมูลเพื่อจัดทำองค์ความรู้ด้านศิลปกรรม “การซ่อมบูรณะงานศิลปกรรมแบบสำนักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร (เครื่องมุก) โดยคณะทำงานเลือกการซ่อมบานประตูประดับมุกของหอพระมณเฑียรธรรม ซึ่งบานประตูประดับมุกคู่นี้นับว่ามีความเก่าแก่อีกชิ้นหนึ่งเป็นฝีมือชั้นครูที่มีความงดงามที่ยังคงหลงเหลืออยู่ นับตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเมื่อแรกสร้าง เป็นกรณีศึกษาและจัดทำองค์ความรู้ในครั้งนี้ โดยรวบรวมข้อมูลการซ่อมบูรณะบานประตูประดับมุกของหอพระมณเฑียรธรรมบานคู่เดิม ในระหว่างปีพุทธศักราช ๒๕๕๖ ถึง ๒๕๕๙ ที่กลุ่มงานช่างปั้นหุ่น ช่างปั้นลายและช่างมุก ดำเนินการซ่อมบูรณะบานประตูประดับมุกของหอพระมณเฑียรธรรมบานคู่เดิม เพื่อเก็บรักษาไว้ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร นำมาเรียบเรียงเป็นองค์ความรู้ด้านศิลปกรรม “การซ่อมบูรณะงานศิลปกรรมแบบสำนักช่างสิบหมู่ (เครื่องมุก)
การเขียนภาพจิตรกรรมประกอบนิทรรศการพิเศษ เรื่อง "เซรามิกแห่งแหลมทองและแดนอาทิตย์อุทัย สานตำนานสายใยไม่เสื่อมคลายในพาณิชยวัฒนธรรมโลก" ณ พระที่นั่งศิวโมกข์พิมาน พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร ภาพจิตรกรรมเรือสำเภาแล่นในท้องทะเล เป็นภาพแสดงท้องทะเลและเรือสำเภาขนส่งสินค้าเดินทางติดต่อค้าขาย มีทั้งเรือสำเภาญี่ปุ่น จีน อยุธยา และยุโรปโดยจัดวาง องค์ประกอบเพื่อสื่อให้เห็นถึงบรรยากาศการเดินทางติดต่อค้าขาย ด้วยเรือสำเภาระหว่างเมือง ท่าญี่ปุ่น อยุธยาและยุโรปนำไปติดตั้งสร้างบรรยากาศ ประกอบกับการจัดแสดงภายในนิทรรศการ
คำว่า “คชสีห์” นั้นเป็นคำสมาส คือ เอาคำสองคำมาต่อกัน คำว่า “คช” กับคำว่า “สีหะ” อีกคำหนึ่ง ความหมายคำว่า “คช” ก็แปลว่า ช้าง และ “สีหะ” ก็คือ ราชสีห์ นั่นเอง เมื่อนำเอาสมาสกันแล้วการันต์ตัว ห ในทางการช่างศิลปะไทยเรา หมายถึง การนำเอาสัตว์สองชนิดมารวมกันอยู่ในตัวเดียว ซึ่งจะเห็นได้ว่าช่างโบราณของไทยเราได้ประดิษฐ์สัตว์หิมพานต์ขึ้นมาตามจินตนาการนั้นมีหลายชนิด และบางอย่างก็นำมาปะติดปะต่อเป็นสัตว์ผสมกัน สังเกตได้ง่าย คือ ถ้าเรากล่าวถึงสัตว์อะไรก่อน ส่วนมากจะเขียนเป็นหัวของสัตว์นั้น ส่วนชื่อตามหลังจะกลายเป็นตัวและเท้าตลอด ดังเช่นคำว่า “คชสีห์” นี้ ส่วนที่เป็นหัวก็มีงวง มีงาลักษณะของช้างประดิษฐ์ ตั้งแต่คอลงไปตลอดหางก็เป็นราชสีห์ (ในเอกสารนี้อาจารย์กล่าวถึงการเขียนหน้าหรือศีรษะของคชสีห์ส่วนลำตัวให้ดูประกอบในเรื่องการเขียนราชสีห์)