โครงการศึกษารวบรวมข้อมูลเพื่อจัดทำองค์ความรู้ด้านศิลปกรรม : ด้านงานเครื่องถม
“เครื่องถม” คือ ภาชนะเครื่องใช้รูปพรรณที่ทำด้วยเงิน แกะสลักเป็นลวดลายลงบนผิวแล้วลงยาถมสีดำลงไปจนเต็มทำให้เห็นลวดลายชัดเจน การทำเครื่องถมจะต้องใช้เงินบริสุทธิ์ประมาณ ๙๗ เปอร์เซ็นต์ที่เหลืออาจเป็นโลหะอื่น เมื่อขึ้นรูปเป็นภาชนะหรือรูปพรรณที่ต้องการแล้ว แกะลวดลายลงบนผิวภาชนะหรือเครื่องรูปพรรณ เสร็จแล้วถมน้ำยาลงไปในลายที่แกะไว้ทิ้งไว้ให้เย็น ใช้ตะไบถูเอายาถมที่เลอะออก แต่งผิวให้เรียบด้วยกระดาษทราย ลวดลายที่ปรากฏอาจยังไม่ชัดเจนนัก ต้องแกะแรหรือแรลายตกแต่งลายให้เรียบร้อยและถมยาเพิ่มเติม จากนั้นขัดให้เป็นเงาจึงได้เครื่องถมที่สวยงามเครื่องถมลักษณะนี้ว่า “ถมเงิน” หรือ “ถมดำ” ซึ่งถือว่าเครื่องถมจัดเป็นเอกลักษณ์ในด้านงานศิลปกรรมแขนงหนึ่งที่สำคัญในประเทศไทย สำนักช่างสิบหมู่ได้ตระหนักเห็นความสำคัญในการศึกษารูปแบบตลอดจนวิธีการสร้างานเครื่องถม เพื่อจัดเก็บรวบรวมเรียบเรียงไว้เป็นเอกสารองค์ความรู้ จึงมีการจัดโครงการศึกษา รวบรวมข้อมูล เพื่อจัดทำองค์ความรู้ด้านศิลปกรรม ความรู้ด้านงานเครื่องถม ขึ้นในปีงบประมาณ ๒๕๕๙ โดยได้แต่งตั้งคณะทงานในส่วนกลุ่มงานที่เกี่ยวข้องของสำนักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร เพื่อร่วมกันกำหนดรูปแบบการจัดสร้างชิ้นงานประกอบการจัดทำองค์ความรู้ในครั้งนี้ เป็นการจัดสร้างงานศิลปกรรมประเภทเครื่องถม : ขันสาคร ขนาด ๘ นิ้ว จำนวน ๑ ชิ้นเพื่อเก็บข้อมูลและรวบรวมรายละเอียดความรู้ด้านงานช่างในขั้นตอนต่าง ๆ และจัดทำเป็นเอกสารประกอบโครงการไว้ใช้ในการเผยแพร่ความรู้ด้านงานศิลปกรรมของสำนักช่างสิบหมู่ต่อไป
