คำว่า “คชสีห์” นั้นเป็นคำสมาส คือ เอาคำสองคำมาต่อกัน คำว่า “คช” กับคำว่า “สีหะ” อีกคำหนึ่ง ความหมายคำว่า “คช” ก็แปลว่า ช้าง และ “สีหะ” ก็คือ ราชสีห์ นั่นเอง เมื่อนำเอาสมาสกันแล้วการันต์ตัว ห  ในทางการช่างศิลปะไทยเรา หมายถึง การนำเอาสัตว์สองชนิดมารวมกันอยู่ในตัวเดียว             ซึ่งจะเห็นได้ว่าช่างโบราณของไทยเราได้ประดิษฐ์สัตว์หิมพานต์ขึ้นมาตามจินตนาการนั้นมีหลายชนิด และบางอย่างก็นำมาปะติดปะต่อเป็นสัตว์ผสมกัน  สังเกตได้ง่าย คือ ถ้าเรากล่าวถึงสัตว์อะไรก่อน  ส่วนมากจะเขียนเป็นหัวของสัตว์นั้น  ส่วนชื่อตามหลังจะกลายเป็นตัวและเท้าตลอด ดังเช่นคำว่า “คชสีห์” นี้  ส่วนที่เป็นหัวก็มีงวง มีงาลักษณะของช้างประดิษฐ์ ตั้งแต่คอลงไปตลอดหางก็เป็นราชสีห์ (ในเอกสารนี้อาจารย์กล่าวถึงการเขียนหน้าหรือศีรษะของคชสีห์ส่วนลำตัวให้ดูประกอบในเรื่องการเขียนราชสีห์)

ตราสัญลักษณ์สถาบันพระมหากษัตริย์ รูปแบบความหมาย

โครงการพัฒนาศักยภาพบุคลากรทางด้านศิลปกรรม ประจำปีงบประมาณ ๒๕๖๕ “เสริมสร้างทักษะความรู้ แนวคิดในการสืบทอดงานศิลปกรรมสำนักช่างสิบหมู่ ด้านเซรามิค" หลักสูตรการเสริมสร้างทักษะความรู้ แนวคิดในการสืบทอดงานศิลปกรรมสำนักช่างสิบหมู่ ด้านงานเซรามิค เป็นการจัดฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการด้านศิลปกรรมในสถานที่ตั้งให้กับบุคลากรของสำนักช่างสิบหมู่   ครั้งที่ ๑ การฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ  ณ สถานที่ตั้ง (ระยะเวลา ๒ วันทำการ) ระหว่างวันที่ ๑๗ – ๑๘  พฤาภาคม พ.ศ. ๒๕๖๕  หัวข้อ “เสริมสร้างทักษะความรู้  แนวคิดในการสืบทอดงานศิลปกรรมสำนักช่างสิบหมู่ ด้านงานเซรามิค : การเขียนลายบนงานเซรามิค” QR CODE : ภาพบรรยากาศพิธีเปิดและการฝึกอบรม ครั้งที่ ๒ การฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ  ณ สถานที่ตั้ง (ระยะเวลา ๕ วันทำการ) ระหว่างวันที่ ๓๑ พฤษภาคม – ๑  มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๖๕ หัวข้อ “เสริมสร้างทักษะความรู้  แนวคิดในการสืบทอดงานศิลปกรรมสำนักช่างสิบหมู่ ด้านงานเซรามิค : การปั้นเซรามิค"

การออกแบบตราสัญลักษณ์กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬาขั้นตอนการออกแบบ ๑  รับเรื่องขอความอนุเคราะห์ ๒  บุคลากรในสำนักช่างสิบหมู่ออกแบบ เพื่อส่งเข้าร่วมพิจารณาคัดเลือกในแบบประกอบด้วย รูปแบบ  แนวคิด  ความหมาย ๓ ส่งไปยังหน่วยงานต้นเรื่องเพื่อคัดเลือกแบบ  รวบรวม แบบตราสัญลักษณ์ที่ ดำเนินการออกแบบโดยบุคลากรสำนักช่างสิบหมู่ เพื่อส่งเข้าร่วมรับการพิจารณาคัดเลือก ๔  นำข้อคิดเห็นข้อเสนอแนะมาปรับแก้ตามข้อเสนอแนะจากหน่วยงานต้นเรื่อง  แบบที่ได้รับคัดเลือก ปรับแก้แบบตามมติ ๕  ดำเนินการปรับแก้แบบ ส่งพิจารณา จนเป็นที่ถูกต้องสมบูรณ์ตามที่หน่วยงานต้นเรื่องพิจารณา ๖ แบบที่ปรับแก้แล้วเสร็จงานแล้วเสร็จ นำไปใช้งาน สำนักช่างสิบหมู่  กรมศิลปากร  กระทรวงวัฒนธรรม

ขั้นตอนการออกแบบ  เข็มเชิดชูเกียรติ  และเข็มผู้คุมดีเด่น  กรมราชทัณฑ์แสดงขั้นตอน  แบบที่ดำเนินการออกแบบเพื่อเข้าสู่กระบวนการพิจารณาคัดเลือกปรับแก้แบบแบบแล้วเสร็จ

การเขียนหน้านางด้านข้าง

การเขียนหน้านางด้านเสี้ยว (ด้านเพล่)

การเขียนภาพตัวพระด้านข้าง

การเขียนภาพตัวพระด้านเสี้ยว  (ด้านเพล่)

การเขียนภาพตัวพระด้านตรงภาพตัวพระด้านตรงไม่ปรากฏในภาพจิตรกรรมมากนัก  ส่วนใหญ่มักจะพบเป็นภาพตัวพระด้านข้าง หรือด้านเสี้ยว

อักษร สมเด็จกรมพระยานริศฯ    อักษรรูปแบบสมเด็จกรมพระยานริศฯ  คือ ลักษณะตัวอักษรที่สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ เป็นผู้คิดรูปแบบขึ้น ซึ่งเป็นที่นิยมใช้กันมาก เพราะเป็นแบบทีใช้เขียน ได้อย่างรวดเร็ว สะดวก และเหมาะสมกับการเขียนด้วยปากกาสปีดบอลล์ พู่กันแบน และสีเมจิกชนิดปลายตัด หรือที่เรียกว่า อักษรหัวตัด

การเขียนศรีษะลิงแบบต่างๆ

การเขียนศรีษะลิงแบบต่างๆ

การเขียนศรีษะลิงแบบต่างๆ

การเขียนศรีษะลิงแบบต่างๆ